Waarschijnlijk gebruik je WieWasWie het meest om via de naam van een voorouder je stamboom in kaart te brengen of om je familiegeschiedenis te reconstrueren. Maar ook voor sociaal-historisch onderzoek is WieWasWie een goed startpunt. Onder ‘Uitgebreid zoeken’ is het bijvoorbeeld mogelijk op beroep te zoeken. Dit is een goede ingang om een beroepsgroep in beeld te brengen, om het verdwijnen van specifieke beroepen te volgen of om de sociale spreiding van een bepaald beroep te onderzoeken. Stel: je wilt onderzoek doen naar de 17e-eeuwse lakenindustrie in Leiden. Hoe pak je dat aan?
Afb. header: Isaac Claesz van Swanenburg, Het vollen en verven van het laken, 1594. Collectie Museum De Lakenhal, Leiden
Lakenvolders en blauwververs: een beroepsgroep in beeld
Leiden en de lakenindustrie zijn nauw met elkaar verweven. In de 17e eeuw was Leiden zelfs het belangrijkste textielcentrum ter wereld. Niet alleen Leidenaren waren werkzaam in de textielindustrie, ook duizenden textielarbeiders uit de Zuidelijke Nederlanden, Frankrijk, Duitsland en Engeland vonden hier emplooi.
Binnen WieWasWie krijg je al een goed beeld van de Leidse bevolking door te zoeken op plaatsnaam Leiden en bij ‘Periode’: 1600 t/m 1700 in te vullen. Als je vervolgens op beroep zoekt – zoals blauwverver, wever of spinner – krijg je een eerste overzicht van de textielarbeiders. Een premiumabonnement biedt hier meer mogelijkheden. Hiermee is het mogelijk wildcards (* of ?) te gebruiken, of op ‘begint met’ te zoeken. Met zoeken op laken* komen dan ook de lakendrapier, lakenvolder en lakenperser naar voren. En bij zoeken op *verver heb je niet alleen de blauwververs te pakken, maar ook de roodververs en natuurlijk de gewone ververs. Als je juist onderzoek doet naar arbeidsmigratie, dan kun je de migranten selecteren door op documenttype ‘vestiging en vertrek’ te filteren.
Scharensliep doet middagdutje, 10 augustus 1934. Collectie Stadsarchief Amsterdam / Vereenigde Fotobureaux N.V.
Van oude en nieuwe beroepen
Door op beroep te zoeken kun je je eveneens een beeld vormen van het verdwijnen van oude beroepen, zoals de koperslager en de scharensliep. De scharensliep ging van huis tot huis met een eenvoudige kar met voorop twee slijpstenen waarop de messen en scharen werden geslepen. Na de Tweede Wereldoorlog verdween de scharensliep langzamerhand uit het straatbeeld, en daarmee ook uit WieWasWie.
Maar je kunt ook de opkomst van nieuwe beroepen of benamingen volgen, zoals de typisch 19e-eeuwse porseleinkrammer, die tegenwoordig meestal (keramiek)restaurator wordt genoemd. Zo vinden we Wolf David Lijmer, die van het repareren van porselein zijn beroep had gemaakt. Of de 21-jarige Maria Albrecht die zich in 1934, toen zij in het huwelijk trad met een violist, liet registreren als jazzbandspeelster. De enige jazzmuzikant in heel WieWasWie…
Boekomslag: Rex van Neervenne, Een meisje en jazz, Haarlem 1960.
Meer weten over zoeken op beroep in WieWasWie?
Lees over het gratis evenement Familiegeschiedenis in de buurt in samenwerking met het Regionaal Archief Alkmaar en meld je aan voor het webinar 'Het werk achterna'.
Met een premiumabonnement kun je met behulp van wildcards zoeken: Bestellen
